"ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ" ਗ਼ਜ਼ਲ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਇਰ ਦਾਦਰ ਪੰਡੋਰਵੀ ਦਾ ਸ਼ਿਅਰੀ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ|ਦਾਦਰ ਪੰਡੋਰਵੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਤੇ ਪੁਰ-ਅਹਿਸਾਸ ਸ਼ਾਇਰ ਹੈ|ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦਾਦਰ ਜਿਹੇ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਸਦਕਾ ਹੀ ਨਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮੇਚ ਦੀ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰ ਰਹੀ ਹੈ|ਦਾਦਰ ਨੇ ਹਥਲਾ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਛਪਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਗੂੜ੍ਹੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ|ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ|ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਦੀ ਅਪਣੱਤ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਘਰ ਹਨ|ਸ਼ਾਇਰ ਦਾਦਰ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹਵਸ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਿਕੰਦਰੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਤਾਂ ਪਿੰਜਰੇ ਨਹੀਂ ਬਚਣੇ|ਆਧੁਨਿਕ ਮਨੁੱਖ ਘਰ ਵੀ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਜੇਬ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ|ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਹਰ ਸੰਕਟੀ ਦੌਰ ਵਿਚ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਹੀ ਹੈ|ਖੌਫ਼ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਵਿਚ ਵੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦਿੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ|ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਨੇ ਚੰਗੇ ਤੇ ਮਾੜੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਮੇਚ ਦੀ ਹੋ ਕੇ ਬਿਤਾਏ ਹਨ|ਗ਼ਜ਼ਲ ਨੇ ਹਰ ਦੌਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਈ ਹੈ|ਇਸੇ ਲਈ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲ-ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਨੇੜੇ-ਨੇੜੇ ਹੈ| ਗ਼ਜ਼ਲ ਕੇਵਲ ਰੁਦਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਅਤੇ ਨਾ ਕੇਵਲ ਚੀਕ ਬੁਲਬੁਲੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਉਹ ਯਥਾਰਥ ਨੂੰ ਤਰਕ ਬੋਧ ਅੰਦਰ ਰਹਿ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ|ਇਸ ਗ਼ਜ਼ਲ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਇਕ-ਇਕ ਸ਼ਿਅਰ ਮਾਲਾ ਦਾ ਸੁੱਚਾ ਮੋਤੀ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਸ਼ਿਅਰ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਫਲਸਫਿਆਈ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ|
ਹੇਠਲੇ ਕੁਝ ਸ਼ਿਅਰ ਵੇਖੋ:-
* ਸੁਨਹਿਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ਜੇ ਪਿੰਜਰਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈ|
ਤਾਂ ਸਮਝੋ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਸੋਚਣੀ ਵਿਚ ਵੀ ਸਿਆਸਤ ਹੈ|
* ਕੰਮ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਬੜੇ ਪੈਂਦੇ ਨੇ ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ,
ਪਿੰਡ ਸਾਡੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਤਕ ਇਹ ਲਵੇ ਕਿਰਨਾਂ ਥਕਾ|
* ਉਹ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਉਸਤੋਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ,
ਬੇਸ਼ਕ ਉਸ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦਾ ਬਦਨ ਸਾਰਾ ਪਿਘਲ ਜਾਵੇ|
* ਬਣਾਉਂਦਾ ਵੇਖਿਆ ਜਦ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ ਆਲ੍ਹਣਾ ਪੰਛੀ,
ਬੜਾ ਕੁਝ ਸੋਚ ਕੇ ਦਿਲ ਨੇ ਕਿਹਾ "ਇਹ ਵੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਹੈ|"
* ਹਾਦਸਾ ਕਿੰਨਾ ਵਚਿੱਤਰ ਤੇ ਭਿਅੰਕਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ|
ਰੂਪ ਘਰ ਦਾ ਬਦਲ ਕੇ ਮੰਡੀ ਜਾਂ ਦਫ਼ਤਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ|
* ਸਾਡਿਆਂ ਸਮਿਆਂ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਦਰਜ਼ ਹੋਇਆ ਹੈ ਸਫ਼ਰ,
ਸ਼ੱਕ ਵੀ ਤੁਰਿਆ ਨਰਿੰਤਰ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ|
ਇਹ ਸ਼ਾਇਰੀ ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਦੀ ਅਲੰਬਰਦਾਰ ਹੈ|ਸ਼ਿਅਰਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤਕ,ਸਮਾਜਿਕ,ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰੰਗ-ਢੰਗ ਫੁਲਝੜੀ ਵਾਂਗ ਰੰਗ ਬਿਖੇਰਦੇ ਹਨ|ਧਰਮ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਨਾ-ਪਾਕ ਗਠਜੋੜ,ਵਧੀ ਜਾ ਰਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਹਵਸ਼,ਖਾਬਾਂ ਦਾ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮਰ ਜਾਣਾ,ਮਾਨਵੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਟੁੱਟ-ਭੱਜ,ਰਹਿਬਰਾਂ ਦੀ ਬਦਨੀਤੀ,ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਰੇਤ ਦਾ ਦਾਨ,ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਕਾਲਖਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਮਾਲੀ ਹੱਥੋਂ ਸਾੜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਰੁੱਖ ਇਸ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਚਿਹਨ ਸਿਰਜਕ ਹਨ|ਦਾਦਰ ਪੰਡੋਰਵੀ ਦੀ ਹੱਥਲੀ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਿਅਰ ਪੜ੍ਹਨ ਤੇ ਮਾਨਣ ਯੋਗ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਰਾਹ-ਦਸੇਰੇ ਵੀ ਹਨ|
-ਸੁਲੱਖਣ ਸਰਹੱਦੀ
-ਸੁਲੱਖਣ ਸਰਹੱਦੀ
No comments:
Post a Comment